Mục đích của việc xét nghiệm chỉ số HbA1c là gì?
Tỷ lệ người mắc bệnh đái tháo đường – kể cả trong thời kỳ mang thai – đang ngày một gia tăng. Bệnh diễn tiến âm thầm nhưng có thể để lại nhiều hậu quả nặng nề nếu không được kiểm soát kịp thời, đặc biệt với tim mạch, thận, thị lực và hệ thần kinh. Chính vì vậy, việc phát hiện sớm có ý nghĩa lớn trong việc ngăn ngừa biến chứng. Một công cụ hiệu quả giúp theo dõi đường huyết lâu dài chính là xét nghiệm HbA1c.
Xét nghiệm HbA1c đo gì?
Xét nghiệm này đánh giá mức độ đường huyết trung bình trong khoảng vài tháng gần đây, thông qua việc đo lượng hemoglobin đã gắn với đường trong máu. Hemoglobin là thành phần trong hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy. Khi lượng đường trong máu cao, glucose sẽ gắn kết với hemoglobin nhiều hơn – đó là lý do chỉ số HbA1c có thể phản ánh tình trạng kiểm soát đường huyết trong thời gian dài, không phụ thuộc vào bữa ăn hay thời điểm lấy máu.
Ai nên làm xét nghiệm HbA1c và khi nào?
Tùy vào mức độ ổn định đường huyết, người bệnh có thể được đề nghị thực hiện xét nghiệm HbA1c từ hai đến bốn lần mỗi năm. Với những người vừa mới phát hiện bệnh hoặc có biểu hiện khó kiểm soát, bác sĩ có thể yêu cầu theo dõi thường xuyên hơn.
Ngoài ra, xét nghiệm HbA1c cũng rất hữu ích trong việc sàng lọc nguy cơ tiểu đường ở người chưa từng được chẩn đoán, đặc biệt khi xuất hiện các biểu hiện đáng nghi như:
- Thường xuyên cảm thấy khát
- Đi tiểu nhiều lần
- Dễ mệt, mắt nhìn mờ
- Vết thương lâu lành
Ý nghĩa các mức HbA1c
Dựa trên kết quả HbA1c, có thể phân loại như sau:
- < 5,7%: mức đường huyết trong giới hạn cho phép
- 5,7–6,4%: có dấu hiệu rối loạn dung nạp đường, cần theo dõi
- ≥ 6,5%: có thể chẩn đoán đái tháo đường
Đối với người trưởng thành không mang thai, mục tiêu điều trị phổ biến là đưa HbA1c xuống dưới 7%, nhằm giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, một số bệnh lý nền hoặc rối loạn nội tiết có thể khiến chỉ số HbA1c tăng dù mức đường huyết không quá cao, do đó cần kết hợp nhiều yếu tố để có đánh giá chính xác.
Khi nào HbA1c có thể không phản ánh đúng?
Các trường hợp HbA1c tăng bất thường:
- Người mới được phát hiện mắc đái tháo đường
- Chức năng thận suy giảm
- Thiếu máu thiếu sắt
- Người sử dụng nhiều rượu hoặc nhiễm độc kim loại nặng
Các trường hợp HbA1c thấp giả tạo:
- Rút ngắn tuổi thọ của hồng cầu (ví dụ: tan máu, bệnh hồng cầu hình liềm)
- Truyền máu gần đây hoặc cắt lách
- Uống nhiều vitamin C hoặc E
- Phụ nữ trong thai kỳ
- Một số dạng thiếu máu mạn tính
Những điều cần biết khi đi làm xét nghiệm
HbA1c là xét nghiệm thuận tiện, có thể thực hiện bất cứ lúc nào trong ngày mà không cần phải nhịn ăn. Người bệnh không phải thay đổi chế độ ăn uống hay sinh hoạt trước khi lấy mẫu. Thời gian xử lý xét nghiệm tương đối nhanh, thông thường khoảng một giờ. Một số trường hợp đặc biệt có thể cần điều chỉnh thuốc trước khi xét nghiệm, và điều này sẽ được bác sĩ tư vấn cụ thể.
Xét nghiệm chỉ số HbA1c là một trong những xét nghiệm vô cùng cần thiết nhằm đánh giá tình trạng sức khỏe tim mạch. Chính vì vậy bạn cần quan tâm thăm khám thường xuyên để có kế hoạch bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.
Đọc thêm:
Bác sĩ hướng dẫn đọc kết quả xét nghiệm máu bằng máy đếm laser
Nhận xét
Đăng nhận xét